What would you like to search for?

Our News

Feature Article:
"A Look Back to Move Forward for Sarawak"
(Part 2)

A look back to move forward for Sarawak
~ The changing roles on forests for climate ~

By Belinda Lip, Forest and Landscape Specialist, WWF-Malaysia, Sarawak Conservation Programme

This is the second part of an earlier article that intends to provide a layman’s perspective on what’s going on in the world of environmental conservation. This part talks about Sarawak’s position in this whole scenario and the changing roles of her forests as the state moves towards its net zero and green economy aspirations.

Part 2
1. Sarawak’s changing roles on its forests
Conventionally, forests in Sarawak are sources of timber that generate economic income. As awareness on the global climate, energy and species extinction crisis escalates, actions to recognise the broader values and services provided by forests have also increased.

Sarawak has announced its intention to develop a green economy and has rolled out laws for supporting carbon trading. There are many definitions of green economy. However, all definitions revolve around a common element, which is an economy that is low in carbon and promotes efficiency. Currently, our energy needs are still dependent on carbon-based sources from oil, gas and coal. And the top contributors of carbon in Malaysia are energy production and transportation for land and water. Oil and gas production and sale is one of the top income earning activities for Sarawak. Sarawak has significant sources of coal and 17% of our electricity is generated from coal fired power plants while 22% is from gas. (Source: https://mut.sarawak.gov.my/web/subpage/news_view/596)

Moving into a green economy would essentially mean change - carrying out our activities consciously so as to minimise carbon and other GHG emissions and using our natural resources sustainably. And more importantly, how we value and manage forests which serve as carbon sinks. A green economy is also a combination of policies, initiatives and activities that a country undertakes intentionally to be low carbon and efficient - an economy that is sustainable yet profitable without compromising nature and the environment.
 
 
// Photo 8: Timber extraction is an important income to Sarawak. © Zora Chan / WWF-Malaysia
 
 
// Photo 9: Ecotourism that places nature first is a type of green economy. © Zora Chan / WWFMalaysia

2. Unpacking some of Sarawak’s net zero, green and blue economy directions and its forests
Taking the definition above, we try to unpack some of the terms that have risen in Sarawak. Net zero target, hydrogen economy, circular economy, blue economy are some terms that are increasingly mentioned in mass media and by our state leaders. Let’s start by trying to see how they are related.

What is net zero?: “Net zero means cutting GHG emissions to as close to zero as possible, with any remaining emissions re-absorbed from the atmosphere, by oceans and forests for instance” (Source: https://www.un.org/en/climatechange/net-zero-coalition). Sarawak needs to know where its starting point is, and work from there to reduce its emissions and increase its ability to absorb carbon in order to reach a net zero emissions by 2050.

Hydrogen economy: The industry and transport sectors are the bulk consumers of energy in Malaysia, including in Sarawak. Naturally, these are the sectors that need to transition to greener energy sources in order to bring down emissions. For example, the hydrogen economy promoted by the government, is targeted to reduce emissions from the transport sector in particular. Hydrogen-fuelled buses and the soon to come Autonomous Rapid Transit (ART) are examples. Hydrogen, generated from a sustainably produced and fully renewable energy is known as green hydrogen. Other sources of hydrogen include those generated from fossil fuels paired with carbon capture storage (blue hydrogen), from coal (brown hydrogen), and natural gas (grey hydrogen). Other than green hydrogen, the production of hydrogen from other sources still contributes to GHG emissions. Therefore, Sarawak’s promotion of a hydrogen economy should be from one that is based on green hydrogen. The question remains on how much would the hydrogen economy in Sarawak contribute in terms of reducing emissions from the transportation sector in the state?

Blue economy: The Premier of Sarawak announced that Sarawak will develop a Blue Economy Policy and Roadmap. According to the World Bank, the blue economy is, “sustainable use of ocean resources for economic growth, improved livelihoods, and jobs while preserving the health of the ocean ecosystem. Similar to a green economy, it is about low carbon and resource efficient approaches for the use of marine resources.

Circular economy: Circular economy has also been touted in Sarawak. One of the simplified and direct descriptions is from a paper by Pauline Deutz in 2020, where it stated as “an economic system designed with the intention that maximum use is extracted from resources and minimum waste is generated for disposal.” It simply means, reduce waste from productions as much as possible and production of consumer goods is designed to consider its waste becoming an input to other production processes. For example, wastes from timber processing being made into pellets for energy generation.

Bioeconomy: The interest for bioeconomy was announced in tandem with the blue economy. There are opportunities in nature-based solutions, particularly from the forestry sector, where biodiversity can be promoted as a natural capital for carbon sinks and biomass energy resources. Currently there is no single internationally recognised definition. The Food and Agriculture Organisation defines bioeconomy as, “The production, utilisation and conservation of biological resources, including related knowledge, science, technology and innovation, to provide information, products, processes and services across all economic sectors, aiming toward a sustainable economy.” It incorporates the concept of circular and cascading resource uses to reduce waste, similar to circular economy. In the forestry sector, it means more products generated with the same amount of wood. Applying this in Sarawak would require that biodiversity is mainstreamed into all sectors.
 
 
// Photo 10: Hydrogen bus. © Sarawak Metro
 
 
// Photo 11: Autonomous Rail Transit, up-coming zero emission public transport in Sarawak. © Sarawak Metro

3. How do low carbon economies and forests fit together for net zero in Sarawak? Are we already on the right track?
If we put ‘Net Zero’ as the goal in which Sarawak wants to get to, all economic activities that contribute towards emissions need to be aligned with and transition towards low emissions processes. Hence, the various green, blue, circular and bioeconomy models which focus on low carbon, low wastage and efficient use of resources. Pivotal to this is to keep the natural functions of the environment that contribute towards emission reductions. In Sarawak, they are the forests that provide carbon sink services.

According to a report from Price Waterhouse Cooper, Sarawak currently has a net GHG emission of -79,436 GgCO2eq. This means that the state is still a carbon sink and its emissions are well below the capacity of its carbon sink removals. Total carbon emissions were 33,628 GgCO2eq compared to its removals which are 113,064 GgCO2eq. The carbon sink capacity in removing the GHG are calculated under a category called LULUCF, which stands for Land Use, Land Use Change and Forests. This is based on data from 2016 when forest cover was reported to be 7.91 million hectares (Source: Malaysia’s BUR3).

To remain as a dominant carbon sink, this means balancing land use changes, in particular maintaining forests in balance with emissions. However, the forest cover in Sarawak has reduced since 2016, to 7.65 million in 2023. At the same time, agricultural expansion, oil and gas exploration and development have accelerated, while transitions of low carbon economies are mostly still at infancy stage. Activities which are counterintuitive still occur. For example, we must not lose anymore of our mangroves. Mangroves hold five times more carbon sequestration potential compared to dipterocarp forests. At the same time, Sarawak is embarking on bioenergy generation for production of green aviation fuel, but this could happen at the expense of critical habitat such as mangroves. Hence, it is best to keep or conserve natural ecosystems that provide free carbon sink instead of destroying them and then, recreate the wheel to address the problem later.

Questions still remain on how much emission reduction will the activities from the different low carbon economies produce, how much will our emissions continue to rise from emitting activities that are at the same time intensifying and how much forests are being lost, restored and maintained to keep the balance. The numbers are not visible. Achieving a balance of all these activities towards Sarawak’s target for net zero requires a clear coordinating framework, supported by robust science-based targets and monitoring systems. There is still much alignment needed and we hope that the roadmaps that are planned to be developed will shed more light onto how these are being done in a coherent and strategic manner for Sarawak.

As we just celebrated Earth Hour this year amidst the transition towards a greener, more climate-friendly, technologically advanced and resource efficient state, let us not forget that all of us have a role to play. Society in Sarawak must also transform to a more resource efficient society to support the initiatives.

Societal actions can range from more complex actions such as investing into capacities and technical knowledge to support advancements towards green economies, to simple daily actions at home to save electricity. Lights at home can account for up to nine percent of a typical home’s electricity use and many times, we have been wasteful by unnecessarily leaving lights on. A single 100-watt incandescent bulb left on for two hours a day results in 6kWh of electricity use per month. Multiply by the number of bulbs used at home, this can become significant and can reach up to 300kWH per month, bringing the cost of electricity from lights alone to RM96/month. Use of energy-efficient LED lights, installation of timers and motion sensors on outdoor security lights can all contribute to less wastage and more efficient energy uses, with the added benefit of cost savings for the home. Hence, the symbolic gesture of turning off your lights for one hour in support of earth hour celebrations.

As we participated in the Earth Hour celebrations this year, let us laud and support the green economy transition efforts of the State, transition ourselves to also move in tandem and support the achievement for net zero Sarawak. We are all a significant part of the global movement committed towards saving our planet and reducing climate change impacts that affect all life on Earth.
 
 
// Photo 12: There is a need to increase our natural forests to support Green Economy transitions. © Mazidi Abd Ghani / WWF-Malaysia
 
 
// Photo 13: Mangroves absorb five times more carbon compared to dipterocarp forests. © Zora Chan / WWF-Malaysia
 
 
// Photo 14: Installation of timers for electrical appliances can contribute to less wastage of electricity. © Zora Chan / WWF-Malaysia
 
 
// Photo 15: Hydrogen resources. Source: https://www.majalahsains.com/warna-warni-hidrogen/

-END-



Imbas kembali untuk bergerak ke hadapan untuk Sarawak

~ Peranan yang berubah-ubah ke atas hutan untuk iklim ~
 
Oleh Belinda Lip, Pengurus Kanan Hutan dan Landskap, WWF-Malaysia, Program Pemuliharaan Sarawak

Ini adalah bahagian kedua rencana terdahulu yang berhasrat untuk memberikan perspektif orang awam tentang perkara yang berlaku dalam dunia pemuliharaan alam sekitar. Bahagian ini berbincang tentang kedudukan Sarawak dalam keseluruhan senario ini dan perubahan peranan hutannya apabila negeri itu bergerak ke arah bersih sifar dan aspirasi ekonomi hijau.

Bahagian 2
1. Perubahan peranan Sarawak terhadap hutannya
Secara konvensional, hutan di Sarawak adalah salah satu sumber untuk industri perkayuan bagi penjanaan pendapatan ekonomi negeri. Memandangkan kesedaran tentang iklim global dan krisis kepupusan spesies semakin meningkat, tindakan untuk mengiktiraf nilai dan perkhidmatan yang lebih luas yang disediakan oleh hutan juga telah meningkat.

Sarawak telah mengumumkan hasratnya untuk membangunkan ekonomi hijau dan ia telah meluluskan undang-undang untuk menyokong perdagangan karbon. Terdapat banyak sumber untuk definisi ekonomi hijau ataupun green economy dalam Bahasa Inggeris. Dengan kata lain, ia adalah ekonomi yang rendah karbon dan menggalakkan kecekapan. Pada masa ini, tenaga kita masih bergantung kepada sumber berasaskan karbon daripada minyak, gas dan arang batu. Dan penyumbang utama karbon di Malaysia ialah pengeluaran tenaga dan pengangkutan untuk darat dan air. Pengeluaran dan penjualan minyak dan gas merupakan salah satu aktiviti pendapatan tertinggi bagi Sarawak. Sarawak mempunyai sumber arang batu yang ketara dan 17% tenaga elektrik kita dijana daripada loji janakuasa arang batu, manakala 22% daripada gas. (Sumber: https://mut.sarawak.gov.my/web/subpage/news_view/596)

Bergerak ke dalam ekonomi hijau pada asasnya bermakna perubahan - menjalankan aktiviti kita yang dapat meminimumkan karbon dan pelepasan GHG lain, dan menggunakan sumber asli kita secara mampan. Yang lebih utama, cara kita menghargai dan mengurus hutan yang berfungsi sebagai penyerap karbon. Ekonomi hijau juga merupakan gabungan dasar, inisiatif dan aktiviti yang dilakukan oleh negara dengan tujuan untuk menjadi rendah karbon dan efisien - ekonomi yang mampan tetapi menguntungkan tanpa menjejaskan kualiti alam semula jadi.
 
 
// Foto 8: Pengeluaran kayu merupakan pendapatan penting kepada Sarawak. © Zora Chan / WWF-Malaysia
 
 
// Foto 9: Ekopelancongan yang mengutamakan alam semula jadi adalah sejenis aktiviti ekonomi hijau. © WWF-Malaysia

2. Meneliti beberapa hala tuju ekonomi sifar bersih, hijau dan biru Sarawak serta hutannya
Mengambil definisi di atas, kami cuba menerangkan beberapa istilah yang diguna di Sarawak. Sasaran bersih sifar, ekonomi hidrogen, ekonomi kitaran, ekonomi biru adalah beberapa istilah yang semakin disebut dalam media massa dan oleh pemimpin negeri kita. Mari kita mulakan dengan melihat bagaimana ia berkaitan.

Apakah bersih sifar?: “Bersih sifar bermakna mengurangkan pelepasan gas rumah hijau (GHG) kepada hampir sifar jika mungkin, dengan sebarang sisa pelepasan diserap semula dari atmosfera, oleh lautan dan hutan misalnya.” (Sumber: https://www.un.org/en/climatechange/net-zero-coalition). Sarawak perlu tahu di mana ia perlu bermula, dan berusaha dari situ untuk mengurangkan pelepasannya dan meningkatkan keupayaannya untuk menyerap karbon bagi mencapai pelepasan bersih sifar menjelang 2050.

Ekonomi hidrogen: Sektor industri dan pengangkutan merupakan pengguna terbesar tenaga di Malaysia. Begitu juga di Sarawak. Sememangnya, ini adalah sektor yang perlu beralih kepada sumber tenaga yang lebih hijau untuk mengurangkan pelepasan. Ekonomi hidrogen disasarkan untuk mengurangkan pelepasan daripada sektor pengangkutan khususnya, dengan pertama sekali memperkenalkan hidrogen sebagai bahan api untuk pengangkutan awam. Bas hidrogen dan projek sistem Aliran Transit Automasi (ART) yang akan datang adalah antara contoh ke arah ekonomi hidrogen. Hidrogen, yang dijana daripada tenaga yang dihasilkan secara mampan dan boleh diperbaharui sepenuhnya dikenali sebagai hidrogen hijau. Sumber hidrogen lain termasuk yang dihasilkan daripada bahan api fosil yang dipasangkan dengan simpanan penangkapan karbon (hidrogen biru), daripada arang batu (hidrogen coklat), dan gas asli (hidrogen kelabu). Selain daripada hidrogen hijau, penghasilan hidrogen daripada sumber lain masih menyumbang kepada pelepasan GHG. Oleh itu, Sarawak perlu mempromosi ekonomi hidrogen daripada ekonomi yang berasaskan hidrogen hijau. Persoalannya sekarang ialah, berapa banyak sumbangan ekonomi hidrogen di Sarawak dari segi mengurangkan pelepasan daripada sektor pengangkutan?

Ekonomi Biru: Premier Sarawak mengumumkan bahawa Sarawak akan membangun Dasar dan Hala Tuju Ekonomi Biru. Menurut Bank Dunia, ekonomi biru ialah, “penggunaan sumber laut yang mampan untuk pertumbuhan ekonomi, mata pencarian yang lebih baik, dan pekerjaan sambil memelihara kesihatan ekosistem lautan. Sama seperti ekonomi hijau, ia adalah mengenai karbon rendah dan penggunaan sumber marin secara cekap.

Ekonomi kitaran: Ekonomi kitaran juga telah diperkenalkan di Sarawak. Salah satu huraian ringkas dan langsung adalah daripada kertas kerja oleh Pauline Deutz pada tahun 2020, di mana ia menyatakan, "sistem ekonomi yang direka dengan tujuan penggunaan maksimum diekstrak daripada sumber dan sisa minimum dihasilkan untuk pelupusan." Ia bermaksud, penghasilan sisa buangan yang minima semasa pengeluaran atau pembuatan sebuah produk pengguna, atau produk tersebut boleh dijadikan bahan lain untuk proses pengeluaran lain. Sebagai contoh, bahan buangan daripada pemprosesan kayu dijadikan pelet untuk penjanaan tenaga.

Bioekonomi:
Minat untuk bioekonomi diumumkan seiring dengan ekonomi biru. Terdapat peluang dalam penyelesaian berasaskan alam semula jadi, terutamanya dari sektor perhutanan, di mana biodiversiti boleh dipromosikan sebagai modal semula jadi untuk penyerap karbon dan sumber tenaga biojisim. Pada masa ini tiada definisi tunggal yang diiktiraf di peringkat antarabangsa. Food and Agriculture Organisation (FAO) menerangkan bioekonomi sebagai, "Pengeluaran, penggunaan dan pemuliharaan sumber biologi, termasuk pengetahuan berkaitan, sains, teknologi dan inovasi, untuk menyediakan maklumat, produk, proses dan perkhidmatan merentas semua sektor ekonomi, bertujuan ke arah ekonomi yang mampan." Ia menggabungkan konsep kitaran dan penggunaan sumber lata (cascading) untuk mengurangkan sisa, sama seperti ekonomi kitaran. Dalam sektor perhutanan, ia bermakna lebih banyak produk dihasilkan dengan jumlah kayu yang sama. Biodiversiti perlu diarusperdanakan (mainstream) ke dalam semua sektor di Sarawak bagi bioekonomi diaplikasikan.
 
 
// Foto 10: Bas hidrogen. © Sarawak Metro
 
 
// Foto 11: Projek sistem ART sedang dibangunkan. © Sarawak Metro

3. Bagaimanakah ekonomi rendah karbon dan hutan sesuai untuk bersih sifar di Sarawak? Adakah kita sudah berada di landasan yang betul?
Jika kita meletakkan ‘Bersih Sifar’ sebagai matlamat yang ingin dicapai oleh Sarawak, semua aktiviti ekonomi perlu diselaraskan dan beralih ke proses pelepasan rendah. Oleh itu, pelbagai model hijau, biru, kitaran dan bioekonomi yang memberi tumpuan kepada karbon rendah, pembaziran rendah dan penggunaan sumber dengan cekap telah diperkenalkan. Perkara yang penting adalah untuk mengekalkan fungsi semula jadi alam sekitar yang menyumbang ke arah pengurangan pelepasan. Di Sarawak, hutanlah yang menyediakan perkhidmatan penyerap karbon.

Menurut laporan Price Waterhouse Cooper, Sarawak pada masa ini mempunyai pelepasan GHG bersih sebanyak -79,436 GgCO2eq. Ini bermakna negeri ini masih merupakan sinki karbon dan pelepasannya jauh di bawah kapasiti penyingkiran sinki karbonnya. Jumlah pelepasan karbon ialah 33,628 GgCO2eq berbanding penyingkirannya iaitu 113,064 GgCO2eq. Kapasiti sinki karbon dalam mengalihkan GHG dikira di bawah kategori yang dipanggil LULUCF, yang bermaksud Land Use, Land Use Change and Forests. Ini berdasarkan data dari 2016 apabila liputan hutan dilaporkan seluas 7.91 juta hektar (Sumber: BUR3 Malaysia).

Untuk kekal sebagai penyerap karbon yang dominan, ini bermakna mengimbangi perubahan penggunaan tanah, khususnya mengekalkan keseimbangan hutan dengan pelepasan. Bagaimanapun, liputan hutan di Sarawak telah berkurangan sejak 2016, kepada 7.65 juta pada 2023. Pada masa yang sama, pengembangan pertanian, penerokaan dan pembangunan minyak dan gas telah dipercepatkan. Peralihan ekonomi rendah karbon pula kebanyakannya masih di peringkat awal. Ini kerana aktiviti pembangunan yang dijalankan kadang-kadang bercangah.

Sebagai contoh, kita tidak boleh kehilangan lagi hutan bakau kita. Bakau mempunyai potensi penyerapan karbon lima kali lebih banyak berbanding hutan dipterokap. Pada masa yang sama, Sarawak memulakan penjanaan bio-tenaga untuk pengeluaran bahan api hijau untuk sektor penerbangan, tetapi ini mungkin mengorbankan habitat kritikal seperti bakau. Oleh itu, adalah lebih baik untuk mengekalkan atau memelihara ekosistem semula jadi yang sedia ada untuk menyerap karbon daripada memusnahkannya. Pemeliharaan hutan bakau adalah kos efektif berbanding daripada usaha-usaha membaikpulih dan memulihara kawasan yang sudah musnah.

Jadi, berapa banyak yang perlu Sarawak kurangkan dari segi pelepasan karbon dan berapa banyak yang perlu dipelihara agar negeri ini benar-benar dapat mencapai sasaran bersih sifar? Mencapai keseimbangan dalam semua aktiviti memerlukan rangka kerja penyelarasan yang jelas, disokong oleh sasaran berasaskan sains yang mantap dan sistem pemantauan. Masih banyak penjajaran yang diperlukan dan kami berharap pelan hala tuju yang dirancang untuk dibangunkan akan memberi lebih banyak penerangan tentang cara ini dilakukan secara koheren dan strategik untuk Sarawak.

Kita baru-baru ini meraikan Earth Hour tahun ini di tengah-tengah peralihan ke arah keadaan yang lebih hijau, lebih mesra iklim, teknologi maju dan cekap sumber. Janganlah lupa bahawa kita semua masih mempunyai peranan untuk dimainkan. Masyarakat di Sarawak juga mesti berubah kepada masyarakat yang lebih cekap sumber untuk menyokong inisiatif tersebut.

Tindakan atau sokongan tersebut boleh terdiri daripada pelaburan dalam kapasiti dan pengetahuan teknikal untuk menyokong kemajuan ke arah ekonomi hijau, dan tindakan harian mudah di rumah untuk menjimatkan tenaga elektrik. Lampu di rumah boleh menyumbang sehingga 9% daripada penggunaan elektrik biasa di rumah dan banyak kali, kita telah membazir dengan membiarkan lampu yang tidak digunakan menyala. Satu mentol pijar 100 watt dibiarkan menyala selama dua jam sehari menghasilkan 6kWj penggunaan elektrik sebulan. Darab dengan bilangan mentol lampu yang digunakan di rumah, ini boleh menjadi ketara dan boleh mencecah sehingga 300kWH sebulan, menjadikan kos elektrik daripada lampu sahaja kepada RM96/bulan. Penggunaan lampu LED yang cekap tenaga, pemasangan pemasa dan penderia gerakan pada lampu keselamatan luar semuanya boleh menyumbang kepada kuran pembaziran dan penggunaan tenaga yang lebih cekap, dengan faedah tambahan penjimatan kos untuk rumah.

Sambutan Earth Hour bukan sekadar acara simbolik menutup lampu selama satu jam, tetapi marilah kita menyokong usaha-usaha Sarawak dalam bersih sifar. Kita semua adalah sebahagian besar daripada pergerakan global yang komited ke arah menyelamatkan planet kita dan mengurangkan kesan perubahan iklim yang menjejaskan semua kehidupan di Bumi.
 
 
// Foto 12: Terdapat keperluan untuk meningkatkan hutan semula jadi kita untuk menyokong peralihan Ekonomi Hijau. © Mazidi Abd Ghani / WWF-Malaysia
 
 
// Foto 13: Bakau menyerap lima kali lebih banyak karbon berbanding hutan dipterokarpa. © Zora Chan / WWF-Malaysia
 
 
// Foto 14: Pemasangan pemasa untuk peralatan elektrik boleh menyumbang kepada pengurangan pembaziran elektrik.
 
 
// Foto 15: Sumber-sumber hidrogen. Sumber: https://www.majalahsains.com/warna-warni-hidrogen/

-TAMAT-

-

About WWF-Malaysia

Established in 1972, WWF-Malaysia is part of WWF, the international conservation organisation. Working to sustain the natural world for the benefit of people and wildlife, WWF-Malaysia’s efforts to conserve nature focus on six major goals - forests, oceans, wildlife, food, climate and energy, as well as freshwater – and three key drivers of environmental problems – markets, finance and governance. Our mission is to stop the degradation of the earth’s natural environment and to build a future in which humans live in harmony with nature.

Find our latest news here:
https://www.wwf.org.my/media_and_information/media_centre/

Share This!

Help us spread the message